Chính quyền địa phương hai cấp ở Hải Phòng giúp thủ tục đất đai, xây dựng vốn phức tạp nay được rút ngắn, minh bạch hơn, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, xây dựng từ lâu được coi là nhiệm vụ trọng tâm của thành phố Hải Phòng. Đây là lĩnh vực nhạy cảm, liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân, doanh nghiệp và thường phát sinh nhiều vướng mắc. Từ ngày 1/7/2025, khi chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành, hàng loạt thẩm quyền được phân cấp về xã, phường, đặc khu đã tạo ra những thay đổi.

Tại hầu hết trung tâm phục vụ hành chính công, ngay từ đầu giờ sáng mỗi ngày trong tuần, lượng người dân đến làm thủ tục hành chính luôn nhộn nhịp. Trong đó chủ yếu là các thủ tục về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu, tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất.

Trước đây, hồ sơ phải qua cấp huyện thẩm định, thường kéo dài nhiều tuần, thậm chí dễ bị trả lại. Nay toàn bộ quy trình được xử lý ngay tại phường, giúp giảm hẳn thời gian đi lại và công sức của người dân.

Một điểm mới quan trọng, ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 140 năm 2025, quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng. Theo đó, thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ được chuyển giao về cấp xã.

Cùng ngày 12/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 151 năm 2025 về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai. Qua đó cho phép UBND cấp xã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong một số trường hợp nhất định. Đây là bước đột phá, rút ngắn quy trình từ hai cấp xuống một cấp, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.

Người dân có nhu cầu xây dựng được hướng dẫn chi tiết, từ khâu hồ sơ thiết kế, đo đạc đến xác nhận hiện trạng, nhờ vậy việc xin cấp phép diễn ra nhanh gọn, thuận lợi. Đây là thay đổi thể hiện rõ sự gần dân, sát dân trong công tác quản lý trật tự xây dựng.

Có thể thấy việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ đã giúp thủ tục vốn phức tạp trở nên đơn giản hơn, đồng thời nâng cao trách nhiệm của cán bộ cơ sở. Chính quyền gần dân, sát dân hơn, đúng tinh thần “địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm”.

Để cải cách hành chính đi vào chiều sâu, thành phố Hải Phòng yêu cầu các sở, ngành và UBND xã, phường cắt giảm tối thiểu 50 phần trăm thời gian giải quyết thủ tục đất đai, xây dựng. Các đơn vị phải xây dựng quy trình điện tử, công khai trên hệ thống giải quyết thủ tục hành chính, kết nối đồng bộ với Cổng dịch vụ công quốc gia. Nhờ vậy, người dân, doanh nghiệp có thể theo dõi tiến độ xử lý hồ sơ, tránh tình trạng kéo dài hay gây phiền hà.

Chuyển đổi số trở thành công cụ quan trọng để thực hiện cải cách thủ tục hành chính, nhất là lĩnh vực đất đai. Nhiều địa phương ứng dụng phần mềm quản lý hồ sơ địa chính, bản đồ số, chữ ký số… giúp rút ngắn thời gian xử lý và giảm sai sót. Hồ sơ được nộp trực tuyến, kết quả trả về điện tử, giảm tải áp lực cho bộ phận “một cửa”. Cơ sở dữ liệu đất đai, xây dựng dần được số hóa, liên thông giữa các cơ quan, góp phần minh bạch hóa quá trình quản lý.

Song song với nỗ lực này, thành phố Hải Phòng chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, tận tâm, am hiểu công nghệ. Cán bộ trực tiếp xử lý hồ sơ phải vừa nắm chắc quy định pháp luật, vừa có kỹ năng giao tiếp để bảo đảm người dân cảm thấy được phục vụ chứ không phải xin xỏ. Chính quyền cơ sở được trao nhiều quyền hơn, nhưng đồng nghĩa với trách nhiệm lớn hơn và sự giám sát chặt chẽ hơn.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn một số khó khăn. Khối lượng hồ sơ có thời điểm tăng đột biến, hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, một số cán bộ mới còn thiếu kinh nghiệm.

“Với sự chỉ đạo quyết liệt của thành phố và quyết tâm của cơ sở, những vướng mắc này đang dần được tháo gỡ. Khi toàn bộ 114 xã, phường, đặc khu đều nỗ lực vận hành trơn tru trung tâm phục vụ hành chính công, hệ thống sẽ ngày càng ổn định, nền nếp”, bà Hoa nói thêm.

Cải cách thủ tục đất đai không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn tạo môi trường đầu tư minh bạch, hấp dẫn. Doanh nghiệp có thể triển khai dự án thuận lợi khi thủ tục giao đất, cho thuê đất, cấp phép xây dựng được xử lý nhanh chóng. Đây cũng là nền tảng nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), xây dựng hình ảnh chính quyền kiến tạo, hiện đại.

HÀ KIÊN (S: Baohaiphong)